Organik Tavuk ve Yumurta

Organik Yumurta

Organik yumurta hiçbir kimyasalla temas etmemiş, sadece doğal ot ve yemle beslenmiş tavuklardan temin edilir. Bir yumurtanın organik olması için temelde şu standartlar aranır:

• * Tavuğun beslendiği yemin veya otların hiçbir şekilde sentetik, GDO’lu (genetiği değiştirilmiş organizma), gübrelenmiş veya ilaçlanmış olmaması;
• * Yemlerin organik sertifikalı olması;
• * Tavuklara hormon, antibiyotik veya başka hiçbir ilacın enjekte edilmemesi;
• * Tavukların yetiştirildikleri alanda en az üç yıldır kimyasal ya da sentetik gübreleme yapılmamış olması;
• * Tavuk çiftliğinin sanayi bölgelerinden uzak bir ortamda bulunması.

Bu koşulların sağlanması sayesinde yumurtaya, insanlarda kansere, alerjiye veya hormonal dengesizliğe yol açabilecek herhangi bir kimyasalın bulaşma ihtimalinin sıfırlandığı varsayılır. Dolayısıyla, organik yumurtalar sağlıklı tavukların sağlıklı yumurtalarıdır. Bu tür bir üretim maliyetli olduğu için normal yumurtalardan da daha pahalıdır.

Bir Yumurtanın Organik Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Organik yumurta üretimi son yıllarda çok daha sıkı denetlense de, piyasada hâlâ yanıltıcı ürünler bulunuyor. Organik yumurtaya verdiğiniz paranın karşılığını gerçekten almak ve sağlığınızı koruduğunuzdan emin olmak için dikkat etmeniz gereken bazı noktalar şöyle:

Sertifika Şart

Öncelikle, satın aldığınız organik yumurtanın sertifikalı olması gerekir. Ambalajın üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Organik Tarım damgası ve/veya organik yumurta üretimini denetleyen Ecocert ile IMO gibi uluslararası bağımsız denetim şirketlerinin damgalarının bulunduğundan emin olun. Yumurtanın Tarım ve Orman Bakanlığı’nın organik tarım yönetmeliğine ve dünya standartlarına uygun olduğundan emin olmanın tek yolu budur. Ambalajda bu sertifikaların yanı sıra üretici firmanın adının, üretim ve son kullanma tarihinin de bulunması gerekir. İki sertifikalı ürünler, üreticinin organik tarım kurallarına ne kadar bağlı olduğunun kanıtıdır.

Yumurta Kodları

Ülkemize Nisan 2018’de çıkarılan bir yönetmelikle, yumurta üretimi dört kod altında toplanmıştır. ‘0’ kodu organik yetiştiricilik, ‘1’ kodu açık dolaşıma erişim yetiştiricilik, ‘2’ kodu kümeste kafessiz yetiştiricilik, ‘3’ kodu ise kafesli yetiştiricilik için kullanılır. Aldığınız yumurtanın organik olup olmadığından şüphe duyuyorsanız, üzerine damgalanan numaranın en başında ‘0’ rakamının yer alıp almadığını inceleyin.

Şekli Ele Verebilir

Normal yumurta gibi ‘fabrikasyon usulü’ üretilmediği için organik yumurtaların arasında şekil ve boyut farkı olması normal kabul edilir.

Renginin Önemi Yok

Bir yumurtanın organik olup olmadığı, kabuğunun renginden anlaşılmaz. Yumurtanın rengi tavuğun cinsiyle ilgilidir.

Organik Yumurtanın Normal Yumurtadan Farkı

Organik yumurta ile normal yumurta arasında çok temel benzerlikler ve çok temel farklar vardır. Organik yumurtanın faydaları ve normal yumurtadan farkı şöyle sıralanabilir:

Kimyasal Madde İçermez

Organik yumurtanın normal yumurtadan en temel farkı, temin edildiği tavukların hormon, toksik madde, ağır metal veya pestisit içermemesidir. Bu tür maddeler insan vücudunda zamanla birikerek kansere, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkilere ve hormonal dengesizlik sorunlarına yol açabilir. Organik olmayan, ucuz yemlerle beslenmiş ve aşılanmış normal tavuklardan elde edilen yumurtaların bu tür maddeleri içerme riski yüksektir. Organik yumurta ise bu tarz kimyasallar içermez.

Antibiyotik İçermez

Konvansiyonel üretim yapan yumurta çiftliklerinde hasta olan tavuklara antibiyotik verilebilir. Ayrıca, bu tavuklara çoğunlukla hastalık önleyici antibiyotikler de enjekte edilir. Ancak antibiyotik tavuktan yumurtaya geçer. Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi’nde (Journal of Agriculture and Food Chemistry) yayımlanan 2000 tarihli bir araştırmaya göre, tavuk yemlerinde kullanılan antibiyotikler tavuğun yumurtasında yedi güne kadar kalabilir. Bu tür yumurtaların tüketilmesi ise insanda antibiyotik direncine yol açabilir. Antibiyotik alerjisi olan kişilerde de tepkimeye sebep olabilir. Organik yumurta ise normal yumurtadaki antibiyotik kalıntısı riskini taşımaz.

Besin Değeri Daha Yüksek

Makro besinler olarak adlandırılan protein, karbonhidrat ve bazı yağlar açısından organik ve normal yumurta arasında önemli bir fark yoktur. Organik yumurtaların daha az kolesterol içerdiği iddiası da bilimsel olarak kanıtlanmış bir veri değildir. İki tür yumurtanın Salmonella kapma ihtimali de eşittir.

Fakat mikro besinler açısından organik yumurtanın normal yumurtadan bir gömlek üstün olduğu söylenebilir. ABD’deki Penn State Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, organik yumurtada daha fazla mikro besin bulunur. Buna göre, organik yumurta normal yumurtaya kıyasla üç kat daha fazla omega-3 yağ asidi, yüzde 40 daha fazla oranda A vitamini ve iki kat daha fazla E vitamini içerir. Organik yumurtada beta karoten içeriği de daha yüksektir.

Yumurtanın Sağlığa Faydaları

Protein: Yumurtanın en büyük özelliklerinden biri kırmızı ete oranla çok daha ucuz bir "kaliteli" protein kaynağı olması. 1 orta boy yumurta 5.5 gram protein içeriyor ve bu miktar günlük protein ihtiyacının %11'ini karşılıyor. Illinois Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre yumurta özellikle sporcularda kas kitlesinin artması ve enerjinin korunması için tüketilebilecek en faydalı besinlerden biri. Aynı araştırma haftada 6 adet yumurta yemenin vücudun enerji üretimini belirgin oranda arttırdığını ortaya koyuyor.

Omega 3: Kalp hastalıkları, kanser, artrit gibi kronik hastalıklara yakalanma riskini düşüren omega3 yağ asitleri genel sağlığımızı korumak için kritik öneme sahiptir ancak vücudumuz tarafından üretilmez. Eksikliğinde halsizlik, hafıza zayıflığı, cilt kuruluğu, kalp hastalıkları ve kan dolaşımının zayıflaması gibi sorunlara neden olan omega 3 yumurtada önemli oranda bulunmaktadır. 1 orta boy yumurta (omega 3 ile zenginleştirilmemiş normal yumurta) 32.6 mg omega 3 yağ asidi içerir.

B Vitamini: Kasların ve kalbin normal fonksiyonunu devam ettirmesi için önemli olan B1 ve B2 vitaminleri, sinir ve sindirim sistemleri tarafından kullanılan B3 vitamini, normal bir büyüme ve gelişim için gerekli olan B5 ve B12 vitaminleri, gıdalar yoluyla alınan proteinin vücut tarafından işlenmesinde kullanılan ve bağışıklık sistemi için gerekli olan B6 vitamini, hormon üretiminde kullanılan B7 vitamini ve hücrelerin DNA üretiminde kulanılanB7 vitamini, yani tüm B vitaminleri yumurtada bulunmaktadır. B kompleks vitaminlerini yetersiz olarak almak böbrek hastalıkları, tip 2 diyabet, katarakt, kalp hastalıkları, meme kanseri, kolon kanseri, pankreas kanseri gibi son derece ciddi hastalıklara yakalanma riskini arttırmaktadır. Yumurtayı özellikle B7 ve B12 vitaminleri için tüketebilirsiniz.

Kolin: Yumurta, B kompleks vitaminlerinden biri olan ve vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirmesi için oldukça önemli bir bileşen olan "kolin" bakımından en zengin gıdalardan arasında yer almaktadır. Yetişkin erkekler için 550mg, kadınlar içinse 450mg günlük kolin alınması önerilmekle birlikte ortalama bir diyette genellikle bu rakamın altında kalınmaktadır. Hücre yapısının korunması, sinir hücreleri arasında iletişimin korunması, yağların kan yoluyla karaciğere taşınması gibi önemli fonksiyonları olan kolinin eksikliğinde damar tıkanıklığı, karaciğer hastalıkları ve nörolojik hastalıkların riski artmaktadır. 1 adet büyük boy yumurta ortalama 80-100mg kolin içerir.

Selenyum: Selenyum minerali yeterli miktarda alınmadığında hipotrioid, halsizlik, zihin zayıflığı gibi sorunlar görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) günlük selenyum tüketimini 70mcg (mikrogram) olarak önermektedir. 1 orta boy yumurtanın yaklaşık 14 mcg selenyum içerdiği göz önüne alındığında 1 adet yumurtanın günlük selenyum ihtiyacının %20'sini karşıladığı söylenebilir.

Yüksek Tansiyon: Son yapılan araştırmalarda yumurta akında bulunan "peptit" adlı bileşenin yüksek kan basıncının düşürülmesinde etkili olduğu sonucu elde edilmiştir. Proteinin yapı taşlarından biri olan peptit "anjiyotensin-çevirici enzim (ACE)" olarak bilinen ve yüksek tansiyonun başlıca nedeni olan enzimin üretimini baskılıyor.

D Vitamini: Uzun dönemli eksikliğinde çocuklarda astım, yetişkinlerde bilişsel zayıflama, kanser, kalp ve damar hastalıkları riskini attıran D vitamini için en iyi kaynak güneş ışınlarıdır. Uzmanlar günde 10-15 dakika güneşe çıkmanın D vitamini eksikliğini önleyeceğini belirtiyorlar. Ancak az güneş alan bir iklimdeyseniz ve D vitamini takviyesi kullanmak istemiyorsanız D vitamini içeren gıdaları daha çok tüketmeniz gerekebilir. Yumurta, D vitamini içeren nadir gıdalardan biridir ve 1 orta boy yumurta günlük D vitamini ihtiyacının %4'ünü karşılar. D vitamini içeren diğer bazı gıdalar ise şöyle; balık, balık ciğeri, istiridye, şarküteri ürünleri ve mantar çeşitleri.

Yumurtanın Besin Değer

* 63 kalori
* 4 gr yağ
* 32.6 mg omega 3 yağ asidi
* 505 mg omega 6 yağ asidi
* 110 mg kolin
* 33.4 gram su
* 186 mg kolesterol (günlük ihtiyacın %62'si)
* 5.5 gr protein (günlük ihtiyacın %11'i)
* 214 IU A vitamini (günlük ihtiyacın %4'ü)
* 15.4 IU D vitamini (günlük ihtiyacın %4'ü)
* 0.4 mg E vitamini (günlük ihtiyacın %2'si)
* 0.2 mg riboflavin (günlük ihtiyacın %2'si)
* 0.1 mg B6 vitamini (günlük ihtiyacın %3'ü)
* 20.7 mcg folat (günlük ihtiyacın %5'i)
* 0.6 mcg B12 vitamini (günlük ihtiyacın %9'u)
* 23.3 mg kalsiyum (günlük ihtiyacın %2'si)
* 0.8 mg demir (günlük ihtiyacın %4'ü)
* 5.3 mg magnezyum (günlük ihtiyacın %1'i)
* 84 mg fosfor (günlük ihtiyacın %8'i)
* 59 mg potasyum (günlük ihtiyacın %2'si)
* 61.6 mg sodyum (günlük ihtiyacın %3'ü)
* 0.5 mg çinko (günlük ihtiyacın %3'ü)
* 13.9 mcg selenyum (günlük ihtiyacın %20'si) içerir.